Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze
Zarząd Główny
załącznik nr 1b do Uchwały nr 66/XIII/94 Zarządu Głównego PTTK z dn. 10.12.1994 r.
PROGRAM SZKOLENIA OGÓLNEGO
( 30 do 44 godzin zajęć)
I Historia turystyki i krajoznawstwa (5-7 godz.).
1. Początki społecznej turystyki i jej rozwój w okresie zaborów:
prekursorzy ruchu turystyczno-krąjoznawczego - S. Staszic, J.U. Niemcewicz, W. Pol;
warunki uprawiania turystyki w zaborach, powstanie PTT i PTK;
działalność PTT i PTK - nurt patriotyczny, spełnianie przez oba Towarzystwa roli nieistniejącego państwa polskiego w dziedzinie ochrony ojczystej przyrody i zabytków przeszłości, prowadzenie badań naukowych i upowszechnianie wiedzy o Polsce i Polakach. Muzea PTTK,
turystyka młodzieży szkolnej,
inne organizacje zajmujące się turystyką,
przewodnictwo turystyczne oraz Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe.
2. Turystyka w okresie międzywojennym:
działalność PTT i PTK - program integracji społeczeństwa byłych zaborów oraz program patriotycznego wychowania młodzieży,
organizacje zajmujące się turystyką,
biura turystyczne,
działalność państwa w dziedzinie turystyki,
zagospodarowanie turystyczne,
przewodnictwo,
Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe,
polskie wyprawy turystyczne i alpinistyczne,
wydawnictwa turystyczno-krajoznawcze.
3. Turystyka po roku 1945:
reaktywowanie PTT i PTK. Działalność do roku 1950.
turystyka na ziemiach zachodnich i północnych,
rozwój turystyki masowej - powstanie FWP,
zagospodarowanie turystyczne,
wpływ zmian społeczno-politycznych po roku 1989 na turystykę.
II Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze (3-5 godz.).
1. Podstawy prawne działalności PTTK:
ustawa "Prawo o stowarzyszeniach". Statut PTTK,
PTTK a władze państwowe i samorządowe.
2. PTTK - struktura, cele j kierunki działania:
statutowe cele PTTK - "Karta Praw i Obowiązków Członka PTTK".
struktura - Zarząd Główny, Główny Sąd Koleżeński, Główna Komisja Rewizyjna, Komisje ZG PTTK, Oddziały - koła, kluby, komisje;
kadra programowa Towarzystwa,
baza PTTK,
znakowane szlaki turystyczne. Europejskie szlaki dalekobieżne na terenie Polski,
PTTK w organizacjach i stowarzyszeniach międzynarodowych.
3. Finansowanie turystyki:
źródła finansowania turystyki. Zadania z zakresu turystyki finansowane przez państwo i samorządy terytorialne. Promocja turystyczna. Informacja turystyczna.
polskie biura obsługi ruchu turystycznego. Turystyka krajowa i zagraniczna,
działalność gospodarcza PTTK.
III Metody organizacji imprez turystycznych (3-5 godz.).
1. Rodzaje imprez turystycznych i krajoznawczych.
2. Zasady i metody planowania podstawowych imprez turystycznych:
formy organizacji imprez turystycznych - wycieczka, rajd. zlot itp.;
wycieczka piesza, rowerowa, autokarowa itp.;
cele poznawcze imprezy w zależności od wieku i zainteresowań uczestników,
3. Plan wycieczki, regulamin i preliminarz imprezy:
cel imprezy, współorganizatorzy, program godzinowy, trasa, świadczenia organizatora;
ekwipunek i obowiązki uczestnika,
podstawowe koszty imprezy, zasady opracowania preliminarzy, źródła finansowania imprezy, zasady zamawiania świadczeń dla uczestników imprez, wysokość wpisowego oraz ulgi, zasady rozliczania imprez.
5. Reklama i propaganda imprezy:
plakaty, afisze;
prasa, radio, telewizja;
lista stałych uczestników, do których wysyłamy informacje.
6. Indywidualny sprzęt i ekwipunek turystyczny uczestnika imprezy.
IV Psychologiczne i społeczne podstawy turystyki (5 godz.).
1. Aktywność turystyczna jako źródło zaspokajania potrzeb ludzkich:
potrzeby biologiczne. Turystyka kwalifikowana jako podstawa do wykształcenia nawyku racjonalnego, czynnego wypoczynku i zapewnienia jednostce kontaktu ze środowiskiem przyrodniczym;
potrzeby poznawcze i potrzeby nowych przeżyć. Potrzeba poznawcza jako jedna z fundamentalnych potrzeb ludzkich. Turystyka jako źródło nowych, atrakcyjnych przeżyć, silnych doznań emocjonalnych, które nie tylko wiążą się z faktem poznawania nowych miejsc ale również wynikają z atrakcyjności form aktywności, jak np. obozowanie, odbywanie spływów kajakowych;
potrzeby kontaktów społecznych i przynależności grupowej. Wspólne wędrowanie, szczególnie w przypadku turystyki kwalifikowanej może przyczynić się do wytworzenia więzi pomiędzy uczestnikami. Uczestnictwo w grupie turystycznej stwarza okazje wejścia w nowe środowisko, w którym nie obowiązuje hierarchia charakterystyczna dla środowiska pracy.
2. Motywy uprawiania turystyki:
inicjacja aktywności turystycznej i jej uwarunkowania środowiskowe oraz indywidualne. Rola środowiska rodzinnego, szkolnego i rówieśniczego w kształtowaniu i rozbudzaniu aktywności turystycznej.
pierwsze doświadczenia turystyczne a motywacja do uprawiania tej formy aktywności, hedonistyczna teoria motywacji. Człowiek dąży do celów, do których przekonał się, na podstawie uprzedniego doświadczenia, ze wywołują zadowolenie, unika zaś tych , które wywołują przykrość.
dynamika procesów motywacyjnych. Gdy rozpoczynamy działalność turystyczną powodowani jesteśmy najczęściej innymi motywami od tych, które w przyszłości skłaniać nas będą do kontynuowania tej formy aktywności; np. dla młodych turystów typowe będą motywy poznawcze, towarzyskie, z kolei bardziej zaawansowani wiekiem szukać będą w wycieczce źródła wypoczynku, relaksu.
3. Kierowanie grupą turystyczną:
proces kierowania grupą jako:
forma relacji pomiędzy przodownikiem a grupą,
źródło satysfakcji, zadowolenia czerpanego przez przodownika z racji pełnienia tej funkcji;
relacje przodownik - grupa turystyczna:
system oczekiwań grupy wobec przodownika,
oczekiwania przodownika odnośnie zachowania grupy,
styl kierowania grupą. Styl kierowania a rodzaj grupy (grupa początkujących turystów, grupa młodzieżowa, turyści zaawansowani);
4. Konflikty w grupie i sposoby Ich rozwiązywania:
konflikty interesów, np. o szczegóły programu;
konflikty adaptacyjne wynikające m.in. z różnic charakterów, wieku, zainteresowań,
konflikty postaw, wynikające np. z różnic oczekiwań związanych z wycieczką
5. Praktyczne wskazówki dla przodownika:
dbałość o właściwie funkcjonujący obieg informacji o charakterze organizacyjnym w grupie,
elastyczność zachowania i umiejętność przewidywania,
baczna obserwacja grupy, znaczenie kondycji fizycznej i psychicznej uczestników;
dążenie do wypracowania u siebie kontroli emocjonalnej.
V Terenoznawstwo (3-5godz.).
1. Ogólne wiadomości o terenie:
rzeźba, pokrycie terenu, gleby.
2. Orientowanie się w terenie:
określenie kierunku północnego w terenie,
posługiwanie się kompasem i busolą,
3. Mapa:
zasady wyboru map oraz sposoby ich zdobywania,
opis mapy - skata, podziałka. znaki topograficzne;
odwzorowanie ukształtowania terenu na mapie,
nauka czytania map, orientowanie mapy za pomocą przedmiotów terenowych oraz kompasu.
4. Pomiary na mapie i w terenie:
sposoby pomiarów odległości na mapie i w terenie,
wykonywanie szkiców.
VI Ochrona zdrowia turysty (2 godz.).
1. Zasady bezpiecznego uprawiania turystyki w zależności od terenu lub środków przemieszczania.
2. Współpraca ze służbami ratownictwa: GOPR, WOPR.
3. Dobór sprzętu i ubioru w różnych dyscyplinach turystyki oraz w różnych porach roku.
4. Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach.
5. Wyposażenie apteczki turystycznej.
6. Zapewnienie obsługi medycznej na imprezach turystycznych.
7. Przepisy o ubezpieczeniach turystów.
8. Racjonalne żywienie podczas imprez turystycznych: wycieczka, biwak, obóz itp.
VII Ochrona przyrody (3 - 4 godz.).
1. Ekologiczne podstawy ochrony przyrody:
środowiska przyrodnicze: naturalne i kulturowe,
ochrona przyrody i ochrona środowiska,
człowiek a środowisko przyrodnicze,
oddziaływanie ruchu turystycznego na przyrodę.
2. Państwowe służby ochrony przyrody i środowiska
podstawowe dokumenty prawne,
organizacja służb ochrony środowiska,
organizacja służb ochrony przyrody.
system ochrony obszarów i obiektów przyrody,
ochrona gatunkowa roślin i zwierząt.
VIII Ochrona zabytków (3-4 godz).
1. Pojęcie "dobra kultury" oraz rodzajów zabytków ruchomych i nieruchomych. Ochrona
krajobrazu kulturowego. Zabytki wpisane na listę światowego dziedzictwa.
2. Podstawowe wiadomości o stylach.
3. Przepisy prawne dotyczące ochrony dóbr kultury.
4. Organizacja, uprawnienia oraz zadania państwowej służby ochrony zabytków.
5. Społeczna opieka nad zabytkami.
6. Rola zabytków w kulturze.
IX Wiedza o obszarach atrakcyjnych dla turystyki z uwzględnieniem swego regionu (4-6 godz.).
1. Określenie części składowych środowiska przyrodniczego w Polsce:
położenie fizyczno-geograficzne,
klimat,
rzeźba powierzchni terenu,
wody,
gleby,
roślinność i zwierzęta,
bogactwa naturalne.
2. Podział na regiony fizyczno-geograficzne. Informacja o innych podziałach.
3. Walory krajoznawczo-turystyczne Polski:
walory przyrodnicze: skałki i grupy skalne, wąwozy i przełomy rzek, wodospady i wywierzyska, jaskinie i głazowiska, ważniejsze obiekty geologiczne, szczególne miejsca widokowe, osobliwości flory i fauny, parki zabytkowe, muzea i zbiory przyrodnicze, ogrody botaniczne i zoologiczne,
parki narodowe i krajobrazowe, ważniejsze rezerwaty przyrody;
walory kulturowe: muzea i rezerwaty archeologiczne, muzea etnograficzne i skanseny, miejsca tradycyjnej kultury i sztuki ludowej, przykładowe zabytki architektury, muzea: sztuki, biograficzne i specjalistyczne, pamiątki historyczne, miejsca i muzea martyrologii, zabytki techniki, współczesne
ważne imprezy kulturalne, najważniejsze miejsca pielgrzymkowe;
turystyczne zagospodarowanie kraju: infrastruktura turystyki w Polsce rozmieszczenie ważniejszych obiektów turystycznych (w tym w szczególności obiektów PTTK), znakowane szlaki turystyczne, szlaki wodne
4. Walory krajoznawczo-turystyczne swego regionu (uwzględniając tematykę zawartą w pkt. 3).
Po zdaniu egzaminu z części ogólnej szkolenia organizator dokonuje
wpisu do legitymacji członkowskiej absolwenta według wzoru:
Kol.......................... zdał z wynikiem pozytywnym końcowe egzaminy z zakresu kształcenia ogólnego PTTK Temin................... Miejsce.................... Organizator................... Podpis.. ....................
Kandydat ubiegający się o uprawnienia organizatora turystyki oraz uprawnienia
specjalistyczne musi wykazać się znajomością tematów objętych programem szkolenia
ogólnego.